De Koud Weer Regeling voor dak- en thuislozen
Je bent vast wel eens daklozen op straat tegengekomen en hopelijk maak je af en toe een praatje met de vaste straatnieuwsaanbieder bij de supermarkt. Heb je je ook wel eens afgevraagd wat er met hen gebeurt als het zo snijdend koud wordt?
Er gebeurt veel goeds in Utrecht in de opvang. Deze week hebben we gedebatteerd over de inmiddels 20 jaar oude Koud Weer Regeling (KWR) voor dak- en thuislozen in de periode november-april, nadat we eerder mondelinge vragen hierover hadden gesteld.
Utrechtse aanpak
De Utrechtse aanpak komt simpelweg neer op het adagium “Niemand slaapt op straat”. De raad, het college en partnerorganisaties hebben zich uitgesproken zich samen in te spannen zodat niemand op straat komt. Het is geen Rijksopdracht, maar echt een wens van de stad om een goede zorgplicht en humane opvang voor iedereen te garanderen. Wat het uniek maakt, is dat er niet wordt gekeken naar of je wel ‘recht’ hebt op een plek, of een ‘echte dakloze’ bent. In eerdere jaren werd de zogeheten winteropvang georganiseerd voor de meest kwetsbare mensen die geen recht hebben op andere opvang, specifiek kwetsbare dakloze EU-arbeidsmigranten. Wat de ChristenUnie betreft is het niet meer dan logisch dat we in Utrecht het niemand op straat-principe willen blijven hanteren. De voorbeelden in de media van dakloze mensen die komen te overlijden staan nog op ons netvlies gegrift en de toename van daklozen zijn indringend en zeer pijnlijk. We snappen heel goed dat er pijnlijke keuzes gemaakt moeten worden, omdat we financiële uitdagingen tegemoet gaan door bezuinigingen. Dit zouden we het allerliefste niet doen. Door toename in aantallen en nieuwe groepen daklozen zien we ons voor nog meer uitdagingen gesteld.
Afspraken met andere grote steden
We leven in Utrecht niet op een eiland. Het is goed om te zien hoe de afspraken over de KWR en opvang tussen de 4 grote steden (de zogeheten G4) worden aangescherpt en gelijkgetrokken. Verschillen in uitvoering in de ene stad kunnen namelijk in een andere stad voor een toename van daklozen zorgen en daarmee ook de druk opvoeren op de bemensing en mogelijkheden om adequate opvang te verzorgen. Ook wordt met deze G4 (en andere grote steden) de lobby naar het Rijk blijvend gevoerd. Dakloosheid is een toenemend probleem dat op de landelijke agenda moet blijven. Onze ‘eigen’ Maarten van Ooijen heeft daar in 2022 een Nationaal Actie Plan “Eerst Een Thuis” voor uitgerold. Dat is breder dan alleen de KWR, maar hangt er uiteraard wel mee samen.
Meten is Weten: Ethos Light
Een ander punt is dat we in Nederland een schatting doen van dak- en thuislozen en eigenlijk niet zo goed weten. Binnen de KWR maken we onderscheid tussen drie verschillende doelgroepen, ‘reguliere’ daklozen, dakloze EU-arbeidsmigranten en ongedocumenteerde mensen, specifiek de zogeheten ‘veiligelanders’. Nieuwe doelgroepen waaraan we helaas moeten denken zijn moeders met jonge kinderen en ongedocumenteerde ouderenmigranten. Op dit moment staat het ook nog niet vast hoe de opvang van derdelanders geregeld blijft en of verschil in opvang in andere gemeenten voor een druk op de Utrechtse opvang kan genereren. Triage is daarom wat ons betreft een goed idee om goed zicht te krijgen op over welke doelgroepen we het eigenlijk hebben. We hebben er daarom op aangedrongen dat het college beschikt over een instrument om nieuwe groepen mee te nemen en een accurate inschatting van aantallen te kunnen maken van wat er begroot moet worden en nodig is aan capaciteit en ruimte. De Ethos Light wordt gezien als de best onderbouwde en meest gezaghebbende manier om dakloosheid te meten. De benadering hanteert een definitie waarbij dakloosheid wordt gezien als een gebrek aan volwaardige huisvesting. Er zullen dus meer groepen gemonitord kunnen worden.
Vooruitblik
Binnenkort volgt een groter debat over de maatschappelijk opvang en beschermd wonen (MOBW) in de breedte. Er wordt momenteel hard gewerkt aan een nieuwe Nota “Druk op de Opvang” waarin inzichten en scenario’s worden gedeeld hoe we de doorstroommogelijkheden in de opvang kunnen aanpakken. Het zijn spannende tijden omdat er flink bezuinigd gaat worden en we hopen dat dit niet onze meest kwetsbare stadsgenoten zal treffen. Het is de wens van partnerorganisaties dat we samen op tijd met een goed en gedegen plan komen en voldoende financiën en locaties kunnen vinden. Ook een structureel plan voor de KWR zou veel rust kunnen brengen in de opvang.
Niemand op Straat
Wat vind jij van deze KWR? Hoe kunnen we de humane opvang bieden en tegelijkertijd een uitvoerbaar, veilig en betaalbare uitvoering garanderen? Laat het ons weten: we vinden het fijn als je meedenkt! Voor meer informatie kun je de Raadsbrief lezen, of het debat beluisteren. Neem een kijkje of de websites van partnerorganisaties kijken zoals de Tussenvoorziening, het Leger des Heils, of Barka. Of, nog beter, ga er een keer langs en word vrijwilliger!
