Demonstratierecht geldt voor iedereen
De mogelijkheid om je uit te spreken tegen beleid of tegen anderen, is een essentiële vrijheid in onze rechtstaat. Dit kan bijvoorbeeld tijdens een demonstratie. Vandaag gingen we daarover in debat n.a.v. een rapport van Amnesty International.
Demonstratierecht kan soms zo hard schuren dat het pijn doet. Het vraagt iets van ons als samenleving, namelijk om tolerant te zijn tegenover andere meningen, tegenover andere denkbeelden en andere belevingswerelden. Ook als deze zo ver van ons afstaan dat we ze bijna, of helemaal, niet meer begrijpen. De driehoek (burgemeester, politie en OM) geeft steeds aan dit grondrecht van groot belang te vinden en demonstraties altijd te willen faciliteren, binnen de kaders van de wet. Mijn fractie ziet die inzet, bijvoorbeeld in de verhalen tijdens de RIB (raadsinformatiebijeenkomst). Onze ervaring is dat het college openstaat voor kritiek en van goede wil is. Na opvallende demonstraties verstuurt de burgemeester brieven naar de raad met daarin haar afwegingen. Deze lees ik kritisch, maar de afwegingen en conclusies kan ik vaak goed volgen.
Het mag schuren
Het is aan ons als raads- en commissieleden om die afwegingen en conclusies te controleren. Wij hebben vaak een mening over bepaalde demonstraties. Die inhoudelijke betrokkenheid en de vertegenwoordigende functie die wij hebben, kunnen botsen met onze controlerende functie. Dit mag mijns inziens echter niet in de weg staan van de controlerende taak. Met regelmaat worden wij geconfronteerd met demonstraties voor en tegen onderwerpen die de kern raken van de reden waarom wij dit werk doen en die onze achterban in het hart raken. Ik denk dan bijvoorbeeld aan demonstraties over Israël en Palestina, demonstraties bij de abortuskliniek en demonstraties waarbij boeken verscheurd worden die voor sommigen van ons heilig zijn. Dat demonstraties kunnen en mogen schuren is dan ineens niet meer een papieren werkelijkheid, maar een hard en moeilijk feit.
Demonstratierecht voor iedereen
Dit maakt het lastig om het verloop van een demonstratie en het handelen van de driehoek te toetsen aan de vragen of er voldoende ruimte is verleend, of de orde niet disproportioneel verstoord is en of er is ingegrepen op strafbare feiten. De afgelopen RIB benadrukte Amnesty International wederom dat we echt verre moeten blijven van een inhoudelijk oordeel over een demonstratie. Dat zijn woorden die ik in het commissiedebat heb onderstreept. We moeten er scherp op blijven dat het recht om te demonstreren voor iedereen geldt. We moeten ver weg blijven van het inhoudelijk beoordelen van demonstraties. Het demonstratierecht komt alleen tot zijn recht als we iedereen, maar dan ook echt iedereen, de ruimte gunnen om hun mening te uiten, hoe ver die ook van onze persoonlijke mening verwijderd mag zijn.
