Een waardevolle waardeketen

Utrecht heeft als doel gesteld in 2050 volledig circulair te zijn. Een circulaire economie betekent dat afval niet bestaat en waardevolle grondstoffen (steeds) opnieuw worden gebruikt. Metaal, plastic, beton en allerlei andere waardevolle grondstoffen krijgen een tweede of derde leven. Immers, als we blijven doorgaan met produceren zoals we nu doen, raken de beschikbare grondstoffen op aarde op. De circulaire economie draagt voor een groot deel bij aan klimaatmitigatie; door maatregelen de snelheid van de opwarming van de aarde tegengaan. Immers, een flink deel van de CO2-uitstoot is afkomstig van de grote hoeveelheid spullen die we kopen en weer weggooien.

Circulair worden is een grote en belangrijke opdracht voor de stad Utrecht. De gemeente heeft in 2020 Utrecht Circulair 2020-2023 gelanceerd. De gemeente heeft zich tot 2023 de tijd gegeven om te experimenteren om te leren en te kunnen versnellen. Vanaf 2023 gaat versneld worden en in 2030 is Utrecht een ten minste voor 50 procent circulaire stad. De ChristenUnie voelt de urgentie en heeft als dit mogelijk is een hogere ambitie. Wij sporen de gemeente aan om ambitieus en visionair te zijn en te blijven.

Naast dat het goed is dat grondstoffen gerecycled worden, leidt een circulaire economie tot meer banen. Het sorteren en demonteren van afgedankte apparaten zoals laptops en wasmachines gebeurt in veel gevallen door mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Kringloopwinkels - zoals Emmaus en De ARM - zijn hier een belangrijke schakel in en dienen daarom ondersteuning te krijgen. De gemeente kan op deze manier maatschappelijke opgaven op het gebied van de circulaire economie, duurzaamheid en (sociale) werkgelegenheid met elkaar verbinden. De ChristenUnie ziet Utrecht dan ook graag als koploper in de transitie naar de circulaire economie. Echter, circulair worden kan de gemeente niet alleen. Inwoners, bedrijven en andere organisaties zijn essentieel bij de ambitie om in Utrecht alle grondstoffen een nieuw leven te geven. De gemeente kan een stimulerende rol vervullen. Goede afvalinzameling, slim ingerichte milieustraten en bewustwordingscampagnes voor inwoners en bedrijven kunnen hierbij het verschil maken. Ook moet de gemeente verder inzetten op goede samenwerking met kringloopbedrijven en andere circulaire organisaties en initiatieven.

Welke concrete maatregelen moet de gemeente nemen?

• Bewonersinitiatieven en kleine bedrijven die werken met afval als grondstof steunen en faciliteren we. Kleinschalige circulaire initiatieven zijn van groot belang omdat deze ook gericht zijn op sociale bedrijvigheid en werkgelegenheid.
• Ook in de komende periode stellen we ambitieuze doelen en verlangen we van de gemeente dat in 2026 ten minste 40 procent circulair ingekocht wordt.
• We zetten in op gerichte bewustwordingscampagnes. Vooral kleine apparaten, zoals elektrische tandenborstels, worden uit onwetendheid vaak weggegooid bij het restafval. Door gerichte bewustwordingscampagnes kan de inzameling hiervan worden gestimuleerd.
• Tegelijkertijd zetten we in op strengere handhaving op de regelgeving rondom e-waste, bijvoorbeeld als het gaat om het op illegale wijze vermengen van waardevolle materialen met schroot en het niet verwijderen van gevaarlijke stoffen door (niet-gecertificeerde) metaalhandelaren.
• We zetten extra in op het tegengaan van lachgas, ook vanwege het zwerfafval dat met lachgasgebruik gepaard gaat.
• De gemeente ondersteunt festivalorganisatoren die circulair willen organiseren en treedt op als verbindende factor tussen die evenementen.
• We zorgen dat gft-afval in de gehele stad gescheiden kan worden ingezameld.
• Kringloopwinkels zijn een belangrijke schakel in de circulaire economie. Hergebruik van spullen staat hoog in de piramide van waardebehoud. De gemeente blijft inzetten op goede samenwerking met de kringloopwinkels vanuit zowel het sociale als fysieke domein. Laagdrempelig contact en vaste aanspreekpunten binnen de ambtelijke organisatie dragen bij aan de samenwerking.
• De gemeente zet zich in voor passende locaties voor kringloopwinkels in onze groeiende stad.
• Fietsen die bij weesfietsacties worden weggehaald worden gedoneerd aan de fietsenbank en ter beschikking gesteld aan Utrechters met een kleine beurs.
• Utrecht werkt samen met overheden en het bedrijfsleven in de regio om zoveel mogelijk grondstoffen in de regio te houden en om werkgelegenheid te creëren. Daarnaast moeten Utrecht en de omliggende gemeenten met elkaar samenwerken om het bouwproces circulair te organiseren.
• Utrecht stimuleert circulair bouwen en circulaire gebiedsontwikkeling, met daarbij ook aandacht voor duurzame logistieke stromen.
• We geven prioriteit aan het onderzoeken en ontwikkelen van een grondstoffenbank. Dit is een centrale plek voor de opslag van bouw- en sloopafval dat wordt hergebruikt. In de komende jaren wordt veel gebouwd, een grondstoffenbank kan dus op korte termijn al een verschil maken.
• Ook in de komende periode omarmen we de aanpak Duurzaam GWW om zo ook in de grond-, water- en wegenbouw te verduurzamen.
• We onderzoeken of milieustraten langer geopend kunnen worden, en toegankelijk kunnen worden voor het mkb. Zo kan meer afval worden ingezameld en hoogwaardiger worden verwerkt.
• Bij het vervangen van onder andere (straat)verlichting en cv-ketels in publieke gebouwen komt jaarlijks veel e-waste vrij. Door dit af te geven aan gecertificeerde verwerkers krijgen waardevolle materialen een tweede leven en komen gevaarlijke stoffen niet in het milieu terecht.