Regionaal en opgewekt

Klimaatverandering is een feit, nu en in de komende decennia. Vanuit verantwoordelijkheid voor een aangename leefomgeving voor de komende generaties moeten de gemeente en haar inwoners ambitieus inzetten op energietransitie en op het onder de 1,5 graad houden van de opwarming van de aarde. De ChristenUnie vindt het van groot belang de komende jaren de grootste prioriteit aan het klimaat te geven. We willen zo snel mogelijk af van olie, gas en kolen en ruim baan maken voor duurzame energie. Energiebesparing in de industrie, gebouwde omgeving en mobiliteit is topprioriteit. Auto’s zonder uitstoot en energieneutrale huizen worden de norm. Grondstoffen willen we niet verspillen, maar terugwinnen en hergebruiken. Alleen dan kan Utrecht de aangename en gezonde stad blijven die het is. De verantwoordelijkheid hiervoor ligt allereerst bij de gemeente, zij moet de komende jaren grote keuzes durven maken. Tegelijkertijd kan de gemeente dit niet alleen; de samenwerking met en het enthousiasme van haar inwoners en bedrijven is hierbij een must.

Lokaal krijgen de gemaakte plannen en doelstellingen de komende jaren handen en voeten. Utrecht staat echter niet alleen in deze opgave en bundelt de krachten met de regio. Voor het opwekken van duurzame energie maakt Utrecht onderdeel uit van de regio U16, waarmee in 2021 een Regionale Energiestrategie (RES) is ontwikkeld. Deze regionale samenwerking is essentieel. Klimaatverandering begint en stopt niet bij gemeentegrenzen en hetzelfde geldt voor de energietransitie. De ChristenUnie verlangt van de gemeente een ambitieuze en innovatieve opstelling, zowel in het creëren van ruimte voor de transitie als in kennis, expertise en organisatiekracht.

We willen dat Utrecht zo snel mogelijk energieneutraal is. Daarom zullen we geen enkele stap onbenut laten om klimaatneutraliteit te bereiken in 2030. Tegelijkertijd kennen we de extreme complexiteit van deze uitdaging en zijn we ons bewust van de beperkte haalbaarheid daarvan binnen de stadsgrenzen, maar gezien de ernst van de klimaat- en ecologische crisis kunnen we niet anders dan hier onze uiterste best doen. We zullen dan ook in 2022 een compleet, ambitieus en rechtvaardig plan maken welke stappen hierin de komende jaren worden gezet. Een deel van dat beleid staat al in dit programma, maar er zal meer nodig zijn. Daar willen we samen met andere (politieke) partijen, inwoners en maatschappelijke organisaties bij betrekken. Van groot belang is dat de transitie naar een klimaatneutrale stad rechtvaardig verloopt. Voor ons betekent dat: de sterkste schouders dragen de zwaarste lasten.

De ChristenUnie hangt de maatregelen die de gemeente de komende jaren moet nemen op aan drie thema’s: verduurzaming van de gebouwde omgeving, maximaal inzetten op duurzame energie en bewustwording en participatie.

Welke concrete maatregelen moet de gemeente nemen?

Verduurzaming van de gebouwde omgeving

• In de Transitievisie Warmte (TVW) legt de gemeente vast welke wijk wanneer en hoe overgaat op nieuwe vormen van verwarmen en koken. In 2030 moet het aantal aansluitingen op het aardgasnet met minimaal 40.000 zijn afgenomen. Dit is een grote en ambitieuze opdracht. Vanaf 2022 starten we met deze transitie en zorgen binnen een jaar voor versnelling, zodat we voor het einde van de raadsperiode de helft van deze opdracht hebben voltooid.
• We zorgen dat de start van de transitie soepel en vlot verloopt en dat bewoners van de betreffende wijken nauw betrokken worden bij het plan en de realisatie. We richten de site en de gemeentelijke kanalen zo in dat informatie makkelijk in te winnen is en vragen makkelijk te stellen zijn.
• Verder zetten we in op voldoende uitvoeringskracht bij de gemeente, zoals projectleiders op wijkniveau, voldoende capaciteit voor participatiesessies en een goede samenwerkingsrelatie met bedrijven en maatschappelijke organisaties.
• Het sleutelwoord in de energiebesparing is het isoleren van huizen. We geven isoleren prioriteit en stimuleren inwoners hierbij. Grote winst behalen we door het isoleren van slecht geïsoleerde huizen. Het is vele malen nuttiger van energielabel F of G naar energielabel B te isoleren, dan van energielabel B naar energielabel A.
• Met woningcorporaties spreken we af dat alle sociale huurwoningen in 2030 goed geïsoleerd en energieneutraal (nul-op-de-meter) zijn, waarbij de woonlasten gelijk blijven.
• We willen energiearmoede voorkomen: waar aardgas wordt vervangen door duurzame warmte, stimuleren we woningeigenaren te investeren in isolatie zodat de energierekening omlaag gaat.
• Utrecht heeft een groot warmtenet dat nog verder verduurzaamd kan worden. We stimuleren Eneco in het verder verduurzamen van het warmtenet. Dit moet volgens de ChristenUnie zowel met grootschalige als kleinschalige duurzame warmtebronnen mogelijk zijn.
• Lokale energiecoöperaties worden gestimuleerd in het ontwikkelen van duurzame warmtebronnen en worden door de gemeente geholpen om dit te laten aansluiten op de gemeentelijke ambities in de Transitievisie Warmte.
• Het vastgoed van de gemeente wordt zo snel mogelijk, maar zonder daarbij materiaal en investeringen te verspillen, energieneutraal.

Maximaal inzetten op duurzame energie

• In een stad als Utrecht heeft ‘zon op dak’ veel potentie, omdat er veel grote daken zijn en het netwerk van Stedin veel mogelijkheden biedt. In de Regionale Energiestrategie (RES) is een forse ambitie opgenomen voor grootschalig zon op dak. Grootschalig zon op dak is (veelal) niet voor eigen voorziening maar bedoeld als opwek. De ChristenUnie maakt zich er de komende periode hard voor om deze potentie te verwezenlijken.
• Naast het inzetten op grootschalig zon op dak, zet de ChristenUnie ook in op kleinschalig zon op dak (hiermee wordt met name zon op dak op woningen bedoeld). In het coalitieakkoord van 2018 noemt de gemeente de ambitie dat in 2025 op 20 procent van de Utrechtse daken zonnepanelen liggen. Van de ChristenUnie mag dit ambitieuzer: gedurende de komende raadsperiode gaan we voor een doelstelling van zonnepanelen op 30 procent van de Utrechtse daken.
• We zijn voorstander van opwekking van duurzame energie in Rijnenburg en Reijerscop door middel van windmolens en zonne-energie. Al sinds 2010 wordt op initiatief van de ChristenUnie gesproken over windenergie in Rijnenburg. Wat de ChristenUnie betreft is het nu tijd voor doen, de plannen liggen klaar. Daarom zetten we alles op alles om de windmolens in deze raadsperiode te realiseren.
• Bij de realisatie van wind- en zonne-energie geven we concrete invulling aan financiële participatie en volgen daarbij het Klimaatakkoord waarin staat dat gestreefd moet worden naar 50 procent lokaal eigendom. Omwonenden moeten kunnen meedelen in de winst van windenergie.
• We willen dat de gemeente de potentie van geo- en aquathermie gaat onderzoeken en benutten, om zo steeds minder afhankelijk te zijn van aardgas en biomassa.
• Biomassa wordt nu gebruikt als een tijdelijke bron die we inzetten tot een meer toekomstbestendige bron beschikbaar is. Maar biomassa is ook zeer vervuilend. Wat ons betreft zetten we volop in op alternatieven en realiseren we dat we via landelijke regelgeving de ruimte krijgen om geen nieuwe biomassacentrales of pelletkachels meer te vergunnen.
• Bestaande biomassacentrales worden zo snel mogelijk gesloten.We zorgen dat de behoefte aan energie van de gemeentelijke organisatie duurzaam, binnen de landsgrenzen en het liefst zo regionaal mogelijk wordt opgewekt.

Bewustwording en participatie

• We willen dat Utrechters zich meer bewust worden van de noodzaak om maatregelen te treffen. Daarom bieden we op één centraal punt (zowel digitaal als fysiek) goede en actuele informatie aan over de mogelijkheden en maatregelen die je als particulier kunt nemen, zoals het aanpassen van je woning.
• We vinden het belangrijk dat iedereen kan profiteren van de voordelen van verduurzaming en houden er oog voor dat verduurzaming niet alleen iets voor de rijke inwoners is.
• Voor inwoners met een kleine beurs die een duurzame investering willen doen, kan de gemeente een rol spelen door te zorgen voor een fonds waaruit met een zeer lage of nihiele rente geleend kan worden.
• We stimuleren en ondersteunen particuliere initiatieven en energiecoöperaties, zowel praktisch als financieel. Dit geldt ook voor projecten voor kleinere maatregelen, zoals isolatie.
• Met zowel corporaties als particuliere verhuurders van studentenhuizen wordt afgesproken dat de rekening voortaan wordt gesplitst in huur en betaling van gas/water/licht. Zodoende krijgen studenten inzicht in hun energieverbruik en loont het om zuinig(er) te wonen.
• We willen dat de gemeente bewoners en corporaties helpt bij het vinden van een goede verdeling tussen kosten en opbrengsten zodat investeringen in duurzame woningen beter mogelijk zijn en de totale woonlasten niet stijgen.
• We gaan de komende raadsperiode in gesprek met particuliere verhuurders over verduurzaming. Concreet kan de gemeente een loket voor vragen van verhuurders en een klankbordgroep voor het beleid inrichten. Als particuliere verhuurders hulp nodig hebben bij verduurzaming, gaat de gemeente hierover in gesprek en wordt gezocht naar mogelijkheden.
• De auto is een belangrijke bron van uitstoot en wordt veel gebruikt voor woon-werkverkeer. We stimuleren Utrechters thuis of in de buurt te werken door gratis werkplekken in of om de stad aan te bieden. Uiteraard heeft de ambtelijke organisatie hier een voorbeeldfunctie in. De gemeente zoekt de samenwerking met werkgevers, die ook hun verantwoordelijkheid moeten nemen.